نقش برتر پارس ، معماری ، شهرسازی

پاورپوینت مسجد جامع همدان
 
بخشی از مطلب
مسجد جامع همدان در نزدیکى میدان مرکزى شهر و در قسمت غربى خیابان اکباتان، در محدودهٔ راسته بازارهاى شهر قرار دارد. این مسجد از بناهاى دورهٔ قاجاریه است و تاریخ شروع ساخت آن در قطار بندى جلوى ایوان بزرگ، سال ۱۲۵۳ ثبت شده ، لذا اين مسجد همزمان با حكومت فتحعلي شاه قاجار ساخته شده است.
این مسجد سه در ورودى دارد که عبارت‌اند از : ورودى نوساز سمت خیابان اکباتان، ورودى قدیمى با دالان طاقدار در ضلع شرقى صحن، ورودى قدیمى با دالان هشتى مقرنس‌کارى شده و ضلع غربى صحن، که هر سه از زیبایى چشمگیرى برخوردارند.
بناى مسجد جامع همدان داراى طرحى مستطیل شکل و چهار ایوانیِ ناقص است. قسمت‌هاى جنوبى این مسجد شامل ایوانى مرتفع مى‌باشد که رسمى بندى جلوى آن از آجر و کاشى معرق ساده ساخته شده و بر روى آن با کاشى فیروزه رنگ نام «اللّه» و نام پنج تن نوشته شده است. گنبد آن نسبتاً بزرگ و دو پوششه است. این مسجد رواق‌هاى زیبا و دیدنى دارد.
ضلع غربى شامل هشتى مقرنس‌کارى شده و شبستان کوچک و کم ارتفاع زمستانى است. ضلع شرقى مسجد در مقیاس کوچک‌تر از بخش قدیمى باقى مانده است.
در حال حاضر مسجد داراى سه ایوان، دو شبستان و گنبدى آجرى و صحن وسیع و دلبازى است که حوض بزرگى را در خود جاى داده است. ایوان اصلى در ضلع جنوبى واقع شده و در دو ضلع شرقى و شمالى نیز مناره‌هایى قرار دارد. طاق‌نماهاى کم عمقى نیز در ضلح جنوبى صحن وجود دارد.
این مسجد در آغاز از یک شبستان تشکیل شده و با گذشت زمان، همزمان با رشد بازار، شهر و متناسب با جایگاه سیاسی و اجتماعی همدان و تحولات آن به عنوان یک فضای مهم شهری گسترش و توسعه ‌یافته و فضاهای متنوعی به آن اضافه شده است.
عمده‌ترین تحولات کالبدی مسجد به دوران صفوی، قاجار و پهلوی مربوط می‌شود. در کاوش‌های باستان‌شناسی در قسمت‌های مختلف مسجد يافته‌هايي به دست آمده است كه اين نتايج را ارائه داده است:
لایه‌های تاریخی به دست آمده معرف قسمتی از شهر دوره اشکانی است که حدود آن تا این محدوده از شهر گسترش داشته و مسجد نیز بر شالوده یک بنای قدیمی ساخته شده است.
قدیمی‌ترین منبع که ذکری از مسجد جامع همدان در آن آمده است کتاب مقدس مربوط به قرن سوم هجری است و طرح مسجد به صورت حیاط مرکزیست که سه ایوان در پیرامون آن قرار گرفته که شبستان اصلی و قدیمی‌ترین قسمت فعلی مسجد در جبهه جنوبی آن مربوط به دوره صفوی و قاجار است.